Citétaal

Algemeen Beschaafd Winterslags 


Lees de tekst terwijl je luistert

Onze taal niemand kent die. Niemand…geflipte gast…een geflipte taal. Wij praten niet zoals de Belgen, wij praten nie. Als ge hier wilt wonen, dan moet ge eerst een speciaal examen afleggen. Het belangrijkste is: je moet de woordenboek kennen, WTS woordenboek. Onze woordenboek die begint nie met a, die begint met z. WTS! Ej gij, ja luister wij gaan tonen wat de WTS woordenboek is. Begrepen? Allee, kijk gewoon verder.

Fa fa betekent bijvoorbeeld gazelle, je ziet een mooi meisje, je zegt: fa fa die is mooi! Minchia. Ze zeggen meestal minchia maar wij zeggen fa fa…tuurlijk, da’s zo bij ons he. Bijvoorbeeld ge zijt shopping 7 aan het wandelen, ge ziet een auto, zware auto, velgen 80 inch, a8, a8, break station, verlaagd, alles. Zo fa fa wa ne auto. Meeste mensen die vinden, die zeggen wauw of zo iets. Wij zeggen fa fa wa ne auto, die zijn geflipt.

Wa make is eigenlijk zoals alles goed. Zo wa maken is een samenstelling van wat en maken. Wat is een vraagwoord, dus da betekent wat, je vraagt iets, maken. Wa maak je? Snap je? Dus wa make, wat maak je? Kijk bijvoorbeeld wa maken, weet ge wat dat betekent? Bijvoorbeeld als ik euh Jan ga bellen ik ga zeggen “Wa make?”, die gaat “pannenkoeken” antwoorden. Ma ik eh, als ik dat bijvoorbeeld tegen xxx ga zeggen, ga zeggen ja “Wa make?”, dan gaat hij zeggen “Goe eh” en Jan gaat zeggen “Euh pannenkoeken”, dus die begrijpt da nie. …Betekent da wa is ge aan het doen. Verstaan?

Kijk mensen kijk he ik ga u goed uitleggen wat dit dat wilt zeggen he. Stel u voor ik heb buiten voetballen en ik weet niks anders zeggen dan zeg ik dit dat…afkorting…ja zoals afkorting van enzovoort. Dit dat iedereen zeg ik ga…wat je gaat kopen dit dat. Niemand niemand weet wat je gaat kopen begrijp ge. Privéleven, kennen jullie da privéleven?

Opname: Algemeen Beschaafd Winterslags van WTS TV, door Jeugdwerking Eldorado, vzw GIGOS Winterslag

Citétaal is een typisch Limburgs fenomeen met de mijnsteden als belangrijkste centra en de stad Genk als epicentrum. Het is een variëteit van het Nederlands met in de eerste plaats veel invloed van het Italiaans en het Arabisch en daarnaast ook Grieks en Turks. De ‘smeltkroestaal’ is ontstaan door taalvermenging van het Nederlands met de talen van de gastarbeiders die in de Limburgse mijnen kwamen werken en zich daar vestigden in wijken met arbeiderswoningen, de zogeheten cités.

De taal was dus oorspronkelijk een etnolect, maar is ondertussen uitgegroeid tot een echte jongerentaal: de Genkse Citétaal wordt vandaag volop gebruikt door jongeren in verschillende Limburgse steden en wijken, ook buiten de mijnwerkersgemeenschappen. De jeugdwerking Eldorado uit Winterslag maakte met een aantal jongeren een filmpje over hun taal, waarvan je hier  een kort fragment kan beluisteren.

Lees meer