Het verzamelen van alle woordenschat is een werk van lange adem. Voor de woorden in verband met een bepaald thema kunnen worden opgevraagd, moet er een voorstudie gemaakt worden. Dat is niet steeds even gemakkelijk. Wetenschappelijke beschrijvingen stroken niet steeds met de menselijke perceptie. Een bioloog deelt de soorten dieren bijvoorbeeld heel anders in dan de volksmens: zo wordt er bijvoorbeeld geen onderscheid gemaakt tussen insecten en spinnen.

Het WVD heeft een netwerk van ongeveer 350 onbezoldigde informanten, meestal NORM-sprekers. 2 à 3 keer per jaar krijgen ze een vragenlijst om in te vullen. Telkens wordt er ook een tijdschriftje rondgestuurd waarin ze op de hoogte gehouden worden van vorderingen en nieuwigheden. De vragenlijsten die ingevuld moeten worden, zijn onomasiologisch. Het begrip waarvoor een woord wordt gezocht, wordt omschreven zodat de spreker niet door de standaardtaal kan worden beïnvloed (vb. ‘Hoe heet het geluid maken van de kip waarmee ze aankondigt dat ze een ei gaat leggen of gelegd heeft?’). Soms wordt er ook een fotootje toegevoegd of moet een voorbeeldzin met een woord aangevuld worden. De informant geeft het woord en probeert daarbij de uitspraak zo goed mogelijk te benaderen met de Nederlandse spelling. De dialectlexicografen die het woordenboek schrijven, moeten die spelling kunnen interpreteren. Soms worden vragenlijsten ook mondeling opgevraagd. Vooral in Frans-Vlaanderen is dat nodig omdat de informanten er geen Nederlands kunnen spreken of schrijven. Naast het materiaal uit de enquêtes wordt er ook ‘vreemd materiaal’ in het woordenboek verwerkt. Daartoe behoort het materiaal van alle projecten uit het verleden, zoals de ZND en de RND. De oudste publicaties dateren van 1880.

voorbeeld van een vragenlijst

Het verzamelde materiaal wordt in een digitale database ingevoerd; voor bepaalde thema’s kan dat jaren duren. Alle correspondentenspellingen moeten immers geïnterpreteerd worden. Vervolgens moeten de woorden vernederlandst worden: verschillen in klanken worden grotendeels weggelaten – het woord wordt genoteerd zoals het in de Nederlandse spelling en volgens de Nederlandse uitspraak zou worden weergegeven (vb. uuflakke in Gent < hoofdvlakke). Zo ontstaan de trefwoorden die in de uiteindelijke woordenboekaflevering zullen worden opgenomen. Met klankverschillen wordt in het WVD weinig rekening gehouden, het is immers enkel de bedoeling om de woordenschat vast te leggen. Voor de klanken kunnen andere werken geraadpleegd worden, de FAND bijvoorbeeld.

Toch heeft een redacteur kennis van de dialectologische klankleer nodig om de woorden van de informanten te kunnen vernederlandsen. De informant die de vraag in deze afbeelding had ingevuld, was bijvoorbeeld van Ronse. Alleen met kennis van de klankleer van Ronse kan het woord juist als druppelglazen vernederlandst worden.

De verschillende woorden bij één begrip komen in het woordenboek telkens onder één lemma terecht. Via het programma Mapinfo kunnen alle gegevens vervolgens op een kaart worden geplaatst.

Als alle benamingen opgenomen en alle kaarten gemaakt zijn, kan er een woordenboekaflevering gepubliceerd worden. De eerste aflevering van het WVD die na de publicatie van de inleiding op het woordenboek (1979) verscheen, was ‘Akkerland en weiland’ (1979). De laatste aflevering ‘Gewassen algemeen: teelt en oogst’ verscheen in 2013. In totaal zijn er in deel I (landbouwwoordenschat) al 13 afleveringen verschenen en in deel II (niet-agrarische vaktalen) en deel III (algemene woordenschat) telkens 7 afleveringen. Bij elke aflevering hoort een materiaalbasis.

Onlangs kwam het project in de problemen: de subsidies dreigden te worden stopgezet. Na allerlei acties werden er uiteindelijk toch nieuwe subsidies toegekend. Het WVD moet zich nu concentreren op het afronden van de enquête. Verder moeten de afleveringen in verband met landbouwwoordenschat worden afgewerkt en moeten de gegevens in de database ingevoerd worden. Papieren uitgaves krijgen voorlopig geen prioriteit meer. De nodige aandacht gaat wel naar het ontsluiten van het WVD.